Włodzimierz Łoziński (aktor)


Włodzimierz Łoziński, znany również jako Łohaza, to postać, która znacząco wpłynęła na polski świat teatru i filmu. Urodził się 26 września 1911 roku w malowniczej Krynicy-Zdroju, a jego życiowa droga zakończyła się tragicznie 2 maja 1959 roku w Kałuszu.

Jego talent aktorski był dostrzegany zarówno na scenach teatralnych, jak i w produkcjach filmowych, a dziedzictwo, które pozostawił, wciąż inspiruje współczesnych artystów.

Życiorys

Pochodził z rodziny łemkowskiej, zamieszkującej region Podkarpacia. Jego rodzicami byli Dionizy i Katarzyna, a właściwe nazwisko brzmiało Łohaza. Dziadek ze strony matki, Harasym Gromosiak, był aktywnym działaczem łemkowskim, a także jednym z twórców Związku Walki Zbrojnej w Krynicy. Niestety, młodszy brat Włodzimierza, Sławomir, oraz jego wujek Harasym, zostali tragicznie rozstrzelani w 1940 roku na Wzgórzach Krzesławickich, niedaleko Krakowa.

Włodzimierz Łohaza ukończył szkołę średnią w Nowym Sączu, a następnie kształcił się w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej (PIST) w Warszawie. Po zakończeniu nauki zadebiutował na scenach warszawskich teatrów, w tym w Teatrze Kameralnym oraz Teatrze Malickiej. Jego pierwszą rolą filmową, która miała miejsce w 1937 roku, była postać Wasyla, syna Prokopa w ekranizacji powieści „Znachor”. Wkrótce po tym przyjął artystyczne imię Włodzimierz Łoziński, argumentując, że brzmi ono lepiej niż Łohaza.

W kolejnych latach wcielił się w postać Mietka Mossakowskiego w filmie „Dziewczęta z Nowolipek”, a w 1938 roku zagrał w takich produkcjach jak „Profesor Wilczur”, „Gehenna” oraz „Druga młodość”. Niestety, jego ostatnia rola, górnika Walerka w filmie „Czarne diamenty” w reżyserii Jerzego Gabryelskiego, nigdy nie trafiła na ekrany z powodu wybuchu II wojny światowej. Poza działalnością aktorską, Włodzimierz odniósł sukces jako narciarz i zdobył tytuł mistrza Polski w zawodach juniorów.

W trakcie drugiej wojny światowej aktywnie uczestniczył w obronie Warszawy. Po zakończeniu walk, osiedlił się w Krynicy, gdzie w 1940 roku poślubił Olgę Kurejówną, a następnie objął stanowisko dyrektora w spółdzielni rolniczej. Niestety, we wrześniu 1942 roku został aresztowany przez Niemców, oskarżony o działalność konspiracyjną i trafił do więzienia w Tarnowie. 28 stycznia 1943 roku został deportowany do Auschwitz-Birkenau, gdzie otrzymał numer obozowy 95860. W obozie przeszedł brutalne eksperymenty pseudo-medyczne, ale dzięki interwencji jednego z lekarzy, został zwolniony w kwietniu 1943 roku.

Po wyjściu na wolność, udał się do Lwowa, jednakże jego obecność w tym mieście została szybko wykryta przez gestapo. W obawie przed ponownym aresztowaniem, we wrześniu 1943 roku wstąpił do formacji SS Galizien. 13 lipca 1944 roku brał udział w bitwie pod Brodami, która zakończyła się klęską jego oddziału. W większości przypadków, wszyscy członkowie zostali wzięci do niewoli przez Armię Sowiecką.

Po zakończeniu działań wojennych, Włodzimierz Łoziński trafił do obozu nr 20 NKWD w Stalinogorsku, a następnie do więzienia w Szybotowie. Tam zajął się organizowaniem chóru obozowego oraz pracą w szpitalu. Był zmuszony symulować choroby, aby uniknąć ciężkich robót, a także relacjonować współwięźniom opowieści o przedwojennym kinie. Wówczas posługiwał się nazwiskiem „Włodzimierz Łagoza”. W sierpniu 1948 roku został przekazany do centralnego więzienia w Irkucku, gdzie skazano go na sześć lat przymusowej zsyłki.

W wyniku przymusowych prac w cegielni nad Angarą, z czasem awansował na stanowisko kierownika. Po odbyciu kary, nie wiadomo, gdzie dokładnie się osiedlił, jednak w 1950 roku po raz kolejny ożenił się, tym razem z Polką Eugenią Kozak, a w 1952 roku na świat przyszły ich bliźniaki, Piotr i Paweł. W 1957 roku rodzina Łohazów opuściła Irkuck, przenosząc się najpierw do Lwowa, a następnie do Kałusza. Krótko po przybyciu, Włodzimierz próbował uzyskać repatriację do Polski, jednak jego prośba spotkała się z odmową ze strony władz PRL.

Włodzimierz Łoziński zmarł 2 maja 1959 roku na skutek zawału serca. Został pochowany na cmentarzu żydowskim w Kałuszu.

Przypisy

  1. a b Włodzimierz Łoziński: aktor, żołnierz, więzień - Portal historyczny Histmag.org - historia dla każdego [online], histmag.org [dostęp 27.09.2019 r.]
  2. J. Hera, Niepokorni – pokorni. Losy aktorów polskich 1944–1954, [w:] „Pamiętnik Teatralny: Teatr w Polsce Ludowej 1944–1954”, R. LVII, z. 3–4 (227–228), Warszawa 2008, ss. 41–42.
  3. S. A. Wisłocki, Nacjonalizm ukraiński a Łemkowszczyzna, [w:] „Niepodległość i Pamięć”, nr 20, Warszawa 2004, ss. 83, 86.
  4. A. Arkusz, Polacy internowani w obozie NKWD nr 270 w Borowiczach w latach 1944–1949, [w:] „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 2 (10), 2006, s. 224.
  5. a b c W. Kalinowska, Na okładkach: II. Włodzimierz Łoziński, [w:] „Kino. Tygodnik ilustrowany” 1938, nr 51 (18 XII), s. 7.

Oceń: Włodzimierz Łoziński (aktor)

Średnia ocena:4.84 Liczba ocen:18