Adam Adolf Nowotny-Lachowicki-Czechowicz, urodzony 24 grudnia 1865 roku w Krynicy, to postać o znaczącym dorobku w historii Polski. Jego życie zakończyło się 20 listopada 1936 roku we Lwowie.
Był on generałem dywizji w Wojsku Polskim, co podkreśla jego wpływ na organizację i strategię wojska w okresie międzywojennym. Jego kariera wojskowa odzwierciedla bieg historii w Polsce oraz wyzwania, przed którymi stawał.
Życiorys
Adam Nowotny-Lachowicki-Czechowicz przyszedł na świat 24 grudnia 1865 roku w Krynicy, która wówczas znajdowała się w powiecie nowosądeckim Królestwa Galicji i Lodomerii. Pochodził z rodziny związanej z wymiarem sprawiedliwości, jego ojciec był radcą wyższego sądu krajowego oraz radcą dworu. W wyniku licznych przenosin, związanych z pracą ojca, młody Adam mieszkał w takich miejscach jak Muszyna, Wieliczka czy Nowy Targ.
Po zakończeniu swojej edukacji, która obejmowała między innymi Wojskową Akademię Techniczną w Wiedniu, zdecydował się na karierę wojskową, wstępując do austriackiej armii. Swoje umiejętności i doświadczenie zdobywał na różnych stanowiskach, a w 1915 roku osiągnął stopień generała majora. W czasie swojej służby pełnił między innymi rolę Generalnego Inspektora Trenów, specjalizując się w artylerii. Dowodził 11 pułkiem haubic we Lwowie, a także aktywnie uczestniczył w działaniach I wojny światowej, kierując XXXIX Brygadą Artylerii na froncie rosyjskim oraz pracując przy artylerii 5 Armii na froncie włoskim.
W czerwcu 1917 roku został mianowany komendantem miasta Lwowa, jednak po tym, jak opuścił to stanowisko w lipcu 1918 roku, jego kariera wojskowa nabrała nowego tempa. W listopadzie 1918 roku dołączył do Wojska Polskiego, uzyskując stopień generała podporucznika. Przyjął obowiązki Polskiego Pełnomocnika Wojskowego w Wiedniu, a 3 czerwca 1919 roku został zastępcą dowódcy Okręgu Generalnego „Lwów”.
Dnia 3 marca 1920 roku, Adam Nowotny-Lachowicki-Czechowicz został mianowany na tożsame stanowisko w Okręgu Generalnym „Pomorze”. Jego awans na generała podporucznika miał miejsce z datą 1 kwietnia 1920 roku, uznając go za członka grona oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej. Z dniem 20 maja 1920 roku, przydzielono go do Stacji Zbornej w Krakowie, po zwolnieniu z zajmowanej funkcji.
W trakcie konfliktu z bolszewikami, Nowotny-Lachowicki-Czechowicz był oficerem łącznikowym Naczelnego Dowództwa przy 6 Armii, a także dowodził Grupą Operacyjną. Od 10 września 1920 roku aż do listopada 1921 roku pełnił rolę dowódcy 13 Dywizji Piechoty. Jego wysiłki zostały docenione w 1922 roku, kiedy to został zweryfikowany w stopniu generała dywizji, z 4. lokatą w korpusie generałów, a jego senioralność została ustalona na datę 1 czerwca 1919 roku.
1 sierpnia 1922 roku przeszedł w stan nieczynny na jeden rok, ale z prawem do poborów. Z dniem 31 sierpnia 1923 roku przeszedł w stan spoczynku, zachowując prawo do noszenia munduru. Osiedlił się we Lwowie, gdzie spędził ostatnie lata swojego życia, a jego zgon miał miejsce 20 listopada 1936 roku. Uroczystości pogrzebowe odbyły się na Cmentarzu Łyczakowskim.
Warto dodać, że Józef Piłsudski ocenił go jako nieprzydatnego do służby w WP z uwagi na jego brak rzeczywistych kwalifikacji, określając go jako osobę chorą oraz niezdolną do pełnienia obowiązków wojskowych, a jego przydatność ograniczała się jedynie do lokalnych komend.
Rodzina
Adam Nowotny-Lachowicki-Czechowicz był synem Bogumiła Fryderyka Nowotny (1835-1904), który pełnił funkcję radcy wyższego sądu krajowego i radcy dworu oraz Zofii Nowotny (1839-1924) z domu Loegler. W jego rodzinie znalazło się czterech braci, w tym Kazimierz Nowotny (1863-1924), który był adwokatem, Bogumił Nowotny (1871-1960), znany jako pierwszy dowódca polskiej marynarki wojennej, Franciszek Juliusz Nowotny (1872-1924), lekarz otolaryngolog, a także Julian Karol Nowotny (1876-1953), profesor prawa. Wśród rodzeństwa Adam miał również siostrę, Adolfinę Piela (1868-1968).
W życiu prywatnym był żonaty z Wandą (Adą) Schlauf. W roku 1920 dołączył do rodziny baronessy Sabiny Lachowickiej-Czechowicz, którą adoptedowano.
Ordery i odznaczenia
Adam Nowotny-Lachowicki-Czechowicz, znany ze swojego zasłużonego wkładu, otrzymał wiele odznaczeń, które są świadectwem jego oddania i zaangażowania.
- Order Odrodzenia Polski,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Krzyż Komandorski Orderu Leopolda (Austria),
- Krzyż Komandorski Orderu Korony Żelaznej (1915, Austria),
- Krzyż Kawalerski Orderu Franciszka Józefa (Austria),
- Krzyż Zasługi Wojskowej (Austria),
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Albrechta (Saksonia).
Przypisy
- Jerzy Giza: Generałowie z Sądecczyzny rodem. nsi.pl. [dostęp 21.09.2017 r.]
- Bogumił Nowotny i inni, Wspomnienia, Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Finna, 2006.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 58 z 06.09.1923 r., s. 541.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 30 z 02.09.1922 r., s. 657.
- Lista starszeństwa 1922, s. 14.
- Rydel 2001, s. 244.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 20 z 29.05.1920 r., s. 390.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 18 z 15.05.1920 r., s. 352.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 14 z 17.04.1920 r., s. 265.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 67 z 17.06.1919 r., poz. 2135.
- Ustąpienie komendanta, m. Lwowa. „Nowości Illustrowane”. Nr 28, s. 9, 20.07.1918 r.
- Kronika. Nowy komendant m. Lwowa. „Gazeta Lwowska”. Nr 142, s. 4, 24.06.1917 r.
- Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń, 1918, s. 85.
- Cieplewicz 1966.
Oceń: Adam Nowotny-Lachowicki-Czechowicz