Sanatorium „Patria” w Krynicy-Zdroju to imponująca modernistyczna struktura, pełniąca rolę sanatorium, które znajduje się przy ulicy Pułaskiego. Obiekt ten został wzniesiony w latach 1932–1934 z inicjatywy Jana Kiepury, uznanego polskiego tenora oraz aktora, który pozostawił po sobie znaczący ślad w polskiej kulturze.
Nazwa „Patria” ma swoje korzenie w łacinie, gdzie oznacza „ojczyznę”, co podkreśla lokalny i narodowy charakter tego miejsca. Chociaż sanatorium pełni ważną funkcję zdrowotną, stanowi również element bogatej historii Krynicy-Zdroju, uzdrowiska znanego z malowniczych widoków i uzdrawiających właściwości wód mineralnych.
Historia
Pensjonat Jana Kiepury został zrealizowany na podstawie projektu Bohdana Pniewskiego. Budowa obiektu była nadzorowana przez inżyniera Zygmunta Protassewicza. W trudnym okresie II wojny światowej, budynek był przeznaczony przez Niemców na sanatorium dla oficerów, a według niektórych relacji, także jako siedziba Hitlerjugend.
Po zakończeniu wojny, w 1949 roku, obiekt przeszedł pod kontrolę państwową, od tego momentu nieprzerwanie pełniąc funkcję sanatorium. W 1965 roku, w wyniku znacjonalizowania, Jan Kiepura otrzymał odszkodowanie za obiekt. Ważnym krokiem w uznaniu historycznego znaczenia „Patrii” było jej wpisanie do rejestru zabytków 17 września 2013 roku. Obiekt stanowi integralną część Uzdrowiska Krynica-Żegiestów S.A.
Opis budynku
Obiekt o wyjątkowej architekturze składa się z czterech kondygnacji, przy czym parterowa część wyróżnia się również wysoką kondygnacją z dodatkową antresolą. Cała długość budynku otoczona jest balkonami, a na parterze znajduje się rozległy taras. Kolejne piętra, od pierwszego do trzeciego, podpierają subtelne żelbetonowe filary, które nadają całej konstrukcji harmonijny rytm.
Nad głównym wejściem, które charakteryzują obrotowe drzwi, widoczna jest dominanta w postaci nadbudówki na dachu. Z niej prowadzi wyjście na taras, a na dachu umieszczono neon z nazwą „PATRIA”. Wnętrze budynku wykończone jest eleganckimi materiałami, jak marmury i alabastr, dostarczonymi przez firmę L. Tyrowicz z Lwowa. W samym wyposażeniu można zauważyć liczne elementy dekoracyjne wykonane z chromowanej stali.
Na parterze znajduje się zasadnicza restauracja, która jest przeszklona od strony ulicy, co sprawia, że światło naturalne wypełnia przestrzeń. Przy wejściu w obrębie budynku umieszczono również prostokątną tablicę pamiątkową wykonaną z czarnego kamienia. Tablica nosi inskrypcję, która została pokryta srebrną farbą:
PROJEKT BUDYNKU WYKONAŁ: / JNŻ-ARCH BOHDAN PNIEWSKI / BUDOWĄ KIEROWAŁ: / JNŻ ZYGMUNT PROTASSEWICZ / MARMURY i ALABASTRY DOSTARCZYŁA F-MA L. TYROWICZ LWÓW.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 13.01.2017 r.]
- Helena Postawka: Sanatorium „Patria” w Krynicy-Zdroju. Małopolski Instytut Kultury, 01.05.2011 r. [dostęp 13.01.2017 r.]
- Patria. Uzdrowisko Krynica-Żegiestów S.A.. [dostęp 13.01.2017 r.]
- Informacja na tablicy pamiątkowej wewnątrz budynku.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty handlowo-usługowe":
Stary Dom Zdrojowy w Krynicy-Zdroju | Nowy Dom Zdrojowy w Krynicy-ZdrojuOceń: Sanatorium „Patria” w Krynicy-Zdroju